70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ: Nhật kí chiến tranh của người lính trẻ

Minh Nhân

(Dân trí) - Tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ với vai trò phóng viên chiến trường kiêm họa sĩ, Phạm Thanh Tâm khi ấy mới ở độ tuổi đôi mươi.

Nhật kí chiến tranh của một người lính trẻ

Nhân kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2024), Nhà xuất bản Kim Đồng giới thiệu 17 tác phẩm đa dạng hình thức và thể loại: tiểu thuyết, truyện ngắn, thơ, kí, nhật kí, truyện tranh...

Mỗi ấn phẩm như một mảnh ghép đưa bạn đọc đến với bức tranh toàn cảnh về chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ. 

Đó là những trang tiểu thuyết thấm đẫm không khí chiến đấu; trang thơ ngợi ca tinh thần người lính; truyện ngắn tái hiện những khoảnh khắc và những con người tham gia vào chiến dịch với một trái tim khát khao độc lập, tự do cho tổ quốc; những trang nhật kí sống động về tiến trình của chiến dịch.

Trong số các ấn phẩm ra mắt lần này có một cuốn sách đặc biệt: Kí họa trong chiến hào (Nhật kí chiến tranh của một người lính trẻ trong chiến dịch Điện Biên Phủ) của họa sĩ kiêm phóng viên chiến trường Phạm Thanh Tâm.

70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ: Nhật kí chiến tranh của người lính trẻ - 1

Bìa sách "Kí họa trong chiến hào" (Ảnh: NXB Kim Đồng).

Tác phẩm sử dụng tư liệu thiết kế và hình ảnh của bản tiếng Anh Drawing Under Fire: War diary of a young Vietnamese artist phát hành năm 2005.

Toàn bộ phần nhật kí của họa sĩ Phạm Thanh Tâm được đánh máy lại từ bản chép cuốn nhật kí năm 1954, do Nhà xuất bản Asia Ink cung cấp. Đây là lần đầu tiên cuốn sách được xuất bản tại Việt Nam.

Tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ với vai trò phóng viên chiến trường kiêm họa sĩ, Phạm Thanh Tâm khi ấy mới ở độ tuổi đôi mươi.

"Những bức kí họa của Phạm Thanh Tâm là tư liệu hiếm hoi còn sót lại từ chiến trường. Những hình ảnh mong manh trên những trang sổ tay khiến ta cảm nhận được tài hoa phác họa cái đẹp của một họa sĩ trẻ trung trong một trận chiến mà nhà báo Bernard B. Fall gọi là "một góc địa ngục"", NXB Asia Ink cho hay. 

Bà Vũ Thị Quỳnh Liên, Tổng biên tập Nhà xuất bản Kim Đồng, cho biết cuốn nhật kí là một tư liệu lịch sử quý giá với cách thể hiện độc đáo và đầy cảm xúc về chiến dịch Điện Biên Phủ.

"Chúng tôi tin rằng cuốn sách sẽ giúp bạn đọc trẻ tuổi hiểu hơn về quá khứ hào hùng của dân tộc, về lòng dũng cảm, sức chịu đựng gian khổ của những người lính bộ đội cụ Hồ, từ đó thêm trân trọng và biết ơn những hi sinh của cha ông vì nền độc lập của dân tộc", bà Quỳnh Liên nói. 

Những ấn phẩm sách tranh được đầu tư công phu về mỹ thuật

Kể chuyện Điện Biên Phủ với lời kể ngắn gọn của nhà văn Hữu Mai, độc giả nhỏ tuổi sẽ có được hình dung cơ bản nhất về chiến dịch Điện Biên Phủ "lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu".

So với trước đây, ấn bản lần này có diện mạo hoàn toàn mới, với những bức tranh minh họa màu công phu, sinh động của họa sĩ Nguyễn Thế Phương.

70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ: Nhật kí chiến tranh của người lính trẻ - 2

4 cuốn sách tranh về chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ (Ảnh: NXB Kim Đồng).

Bộ sách Những anh hùng trẻ tuổi với 3 cuốn sách khắc họa chân dung, chiến công và sự hi sinh anh dũng của ba chiến sĩ kiên cường trong chiến dịch Điện Biên Phủ.

Đó là Phan Đình Giót - anh hùng lấy thân mình lấp lỗ châu mai, Bế Văn Đàn - lấy thân mình làm giá súng để đồng đội nhằm thẳng quân thù mà bắn, Tô Vĩnh Diện - anh hùng "thà hi sinh, quyết bảo vệ pháo".

Câu chuyện về cuộc đời của ba chiến sĩ Điện Biên anh hùng được khắc họa rõ nét và sinh động qua lời kể súc tích của tác giả Hoài Lộc, Hiếu Minh và tranh minh họa màu sống động của họa sĩ Lê Minh Hải.

Những ấn phẩm mới đặc sắc

Mùa ban thay áo là tập truyện dài của tác giả trẻ Phan Đức Lộc khắc họa một Điện Biên với những ngọn núi ngời sắc màu kì ảo, những câu chuyện lịch sử hào hùng bên ánh lửa bập bùng, những tình cảm nồng ấm của đồng bào các dân tộc anh em và những mùa hoa ban đẹp man mác như dải thổ cẩm được dệt bằng hoài niệm.

Bông ban nở muộn, trắng nao lòng trong nắng hè vàng đượm, đánh thức kí ức về một thời thanh xuân nhiệt huyết trên con đường dân công hỏa tuyến…

"Sáu năm sinh sống và làm việc tại Điện Biên, tôi luôn ấp ủ dự định viết một cuốn sách về mảnh đất thiêng liêng này. Như thể nơi lồng ngực tôi, một hạt ban nhỏ đang thao thức cựa mình, thôi thúc tôi cầm bút.

Khi sự trải nghiệm đủ chín, sự cảm nhận đủ chạm, tôi mang những điều tôi ấn tượng vào truyện dài Mùa ban thay áo, thật tự nhiên, mộc mạc. Và tôi tự hỏi, cây ban có một trái tim hay trái tim tôi vừa mọc một cây ban?", tác giả Phan Đức Lộc chia sẻ.

Những kí ức Điện Biên là tập truyện ngắn tuyển chọn những tác phẩm hay viết về Điện Biên: Người tù binh da đen (Nguyễn Đình Thi), Kéo pháo (Chu Phác), Đột phá khẩu (Vũ Cao), Chiến sĩ phá bom (Hồ Phương), Tổ chiến đấu không cầm súng (Hải Hồ), Ở bến phà P.12 (Vũ Sắc), Phía rừng xa (Cao Tiến Lê), Về dưới bóng thông reo (Lê Đình Trung), Ông Điện Biên (Du An).

Những truyện ngắn khắc họa chân dung những chiến sĩ "trẩy hội Điện Biên", "khó khăn đến thế nào họ cũng quyết đi, không hề sợ hãi chùn bước" và cả những khoảng lặng sau chiến tranh, nỗi nhớ thương đồng đội khôn nguôi của người lính Điện Biên.

70 câu hỏi - đáp về chiến thắng Điện Biên Phủ gồm những câu hỏi và đáp án ngắn gọn về địa danh, chiến thuật, chiến dịch, ý nghĩa lịch sử, gương anh hùng, liệt sĩ…

Đây là cẩm nang bổ ích cho độc giả muốn tìm hiểu về lịch sử, phục vụ cho các hoạt động của Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh và các trường học trong cả nước.

70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ: Nhật kí chiến tranh của người lính trẻ - 3

Nhiều cuốn sách cũ được tái bản nhân kỷ niệm 70 năm chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ (Ảnh: NXB Kim Đồng).

Tái bản hình thức mới nhiều ấn phẩm

Cũng trong dịp này, NXB Kim Đồng đã tái bản lại hình thức mới những ấn phẩm đặc sắc, khắc họa hình ảnh "người người lớp lớp" các vị tướng cầm quân tài ba, các chiến sĩ Điện Biên, dân công hỏa tuyến và cả những người dân bình dị góp phần làm nên chiến thắng lịch sử.

Đó là Đại tướng Võ Nguyên Giáp thời trẻ - cuốn sách kể về tuổi thơ, tuổi trẻ của Đại tướng Võ Nguyên Giáp do Trung tướng Phạm Hồng Cư kể lại.

Người lính Điện Biên kể chuyện - hồi ức của nhà giáo Đỗ Ca Sơn, một người lính đã tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ.

Chuyện ở Đồi A1 của tác giả Nguyễn Tân là câu chuyện về trận đánh đồi A1 ác liệt và dai dẳng nhất suốt 38 ngày đêm trong chiến dịch Điện Biên Phủ.

Phía núi bên kia - tiểu thuyết dành cho thiếu nhi đặc sắc của nhà văn Xuân Sách, vừa thấm đẫm tình cảm gia đình, tình bè bạn, vừa hồn nhiên trong trẻo.

Người người lớp lớp - cuốn tiểu thuyết đầu tiên về chiến dịch Điện Biên Phủ của nhà văn Trần Dần - một bản hùng ca về những người lính bộ đội cụ Hồ, thể hiện sức mạnh của chiến tranh nhân dân và vẻ đẹp của chủ nghĩa anh hùng cách mạng.

Lá cờ chuẩn đỏ thắm - tập truyện của nhà văn Hồ Phương không những khắc họa gương chiến đấu, hi sinh của các anh bộ đội Cụ Hồ, mà còn kể về người dân công, đồng bào tham gia chiến dịch nồng hậu, nghĩa tình cùng chung lòng yêu nước và quyết tâm đánh đuổi giặc Pháp.

Người thợ chữa đồng hồ tại đường hầm số 1 - tập truyện ngắn của nhà văn Hữu Mai khắc họa hình ảnh những chiến sĩ Điện Biên kiên cường, dũng cảm vượt qua mọi khó khăn, nguy hiểm, và trong những khoảnh khắc tĩnh lặng, những phút giây đời thường, họ là những con người chất phác, nhân hậu.

Điện Biên Chiến Thắng, Điện Biên Thơ tuyển chọn những bài thơ đặc sắc, "đi theo năm tháng", gợi nhiều xúc cảm cho người đọc.

Điện Biên Phủ của chúng em - tập truyện kí tuyển chọn tác phẩm của nhà văn Nguyễn Huy Tưởng, Hoàng Phủ Ngọc Tường, Nguyễn Trọng Quỳnh, Lê Vũ… về những chiến công xưa, cùng những đổi thay đang diễn ra dưới bầu trời Điện Biên mây trắng.

"Chúng tôi hi vọng bộ ấn phẩm kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ góp phần nhắc nhớ thế hệ trẻ về một thời hoa lửa, tự hào về khí phách Việt Nam, biết ơn các thế hệ cha anh đi trước và trân trọng nền hòa bình mà chúng ta đang sống hôm nay", NXB Kim Đồng cho hay.