Ông cán bộ tiêu tán cả gia sản vì đàn chó "tài sản quốc gia"
(Dân trí) - Mệnh danh là quốc khuyển Việt Nam, chó Phú Quốc được hàng trăm cơ sở nuôi và bán, song chỉ có ông Lê Quốc Tuấn (TP Phú Quốc) mới được xem là người có công gầy dựng thương hiệu của giống chó này.
Trong hàng "Tứ đại danh khuyển" Việt Nam, chó Phú Quốc nổi danh bởi biệt tài săn bắt dũng mãnh, leo trèo cao, bơi giỏi, được xếp vào quý hiếm và là giống chó được săn đón khắp thế giới.
Và dù tại Phú Quốc có đến chục người nuôi và bán chó xoáy thuần chủng, song chỉ có ông Lê Quốc Tuấn (60 tuổi, ngụ Kiên Giang) - cán bộ Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Kiên Giang mới được xem là có công gầy dựng và bảo tồn thương hiệu của chó xoáy Phú Quốc.
Ông Tuấn hiện tại đang công tác tại Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Kiên Giang (Ảnh: Bảo Trân).
Từng tiêu tan tài sản vì... nuôi chó
Tiểu khu 77, ấp Suối Mây, xã Dương Tơ là địa điểm ông Tuấn nuôi dưỡng hơn 400 con chó xoáy Phú Quốc thuần chủng.
"Đây là lối hướng vào các phân khu chia theo tính cách và năng khiếu của chó. Cô cậu đi theo tôi", nói rồi ông Tuấn quay lưng, hướng dẫn khách đi theo con đường mòn rộng khoảng nửa mét, băng qua khu rừng dược liệu xanh mướt và bắt đầu kể lại hành trình nuôi dưỡng giống quốc khuyển của Việt Nam.
Trong đàn chó hơn 400 con này, ông Tuấn nhớ mặt, đặt tên từng con. Chỉ tay vào một chú chó có đôi mắt đục, bộ lông đen vện vàng, ông Tuấn bảo:
"Con này tên Mù, nó mù bẩm sinh nhưng cực kỳ thính, nó đánh hơi để định hướng".
Nói rồi ông Tuấn đưa Mù ra khỏi chuồng để kiểm chứng, Mù hoảng loạn vài giây đầu nhưng sau đó giữ bình tĩnh, đánh hơi tìm về đúng hướng cửa chuồng chủ đã đóng, đẩy nhẹ cửa một cách thuần thục rồi bước vào trong.
Ông Tuấn nhớ mặt và tên gọi từng "học trò", trong đó một chú chó mù bẩm sinh (bên phải) được ông giới thiệu khả năng đánh hơi cực kỳ nhạy bén (Ảnh: Bảo Trân).
Dẫn khách đến một chuồng chó khác, dưới nền đất có một hố đất được đào sâu hoắm, không nhìn thấy đáy, ông Tuấn dự báo: "Chắc là bà bầu này sắp sinh".
Nghe chủ nói, chú chó bầu vẫy đuôi như được mùa. Ông Tuấn giải thích, đào hang là một phản xạ, đặc tính dự sinh cơ bản của chó Phú Quốc. Trước khi sinh, chó cái sẽ tự đào hang sâu khoảng 1m để sinh con.
Sau khi giới thiệu qua một loạt các "thành viên" đặc biệt tại trang trại chó. Ông Tuấn quay lưng, đi tiếp con đường mòn dẫn khách tham quan vào sâu trong rừng.
Chó Phú Quốc tự đào hang sinh con, không cần sự trợ giúp của người (Ảnh: Bảo Trân)
Năm 1992, sau khi tốt nghiệp đại học, ông Tuấn nhận nhiệm vụ công tác tại Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Kiên Giang. Có nhiều dịp ra Phú Quốc công tác, ông Tuấn đặc biệt ấn tượng với bầy chó xoáy tinh khôn - giống chó đặc trưng sống trên đảo Phú Quốc, ít người biết đến và bảo tồn.
Những năm 1999-2000, sau khi bán 5ha đất nuôi tôm, ông Tuấn ra đảo Phú Quốc tìm mua đất với ý nguyện xây khu nuôi dưỡng chó xoáy. Trung tâm Bảo tồn chó xoáy Thanh Nga ra đời từ đó. Lúc bấy giờ, giống chó đảo này chưa được ai biết đến.
Với kế hoạch chi 10.000 - 20.000 đồng tiền hoa hồng mỗi con cho người tìm được nguồn bán chó Phú Quốc, chỉ hơn 6 tháng, ông Tuấn đã gom về hơn 100 con chó xoáy chính hiệu. Từ lần ấy, biệt hiệu Tuấn "chó" cũng trở thành tên ông, cái tên dần quen thuộc với người dân xã Cửa Dương, TP Phú Quốc.
Giai đoạn đầu, từ năm 2000-2003, ông Tuấn gây nuôi đàn chó trên mảnh đất rộng 3.000m2 ở xã Cửa Dương. Nhưng rồi cả đàn chó ngã bệnh và chết dần không rõ nguyên do, chỉ còn sống sót khoảng chục con.
Ông Tuấn cho biết, những bao gạo trên giá đều là gạo ngon nhà bếp dùng để nấu cơm cho bầy chó (Ảnh: Bảo Trân).
Mưu cao chẳng bằng chí dày, ông Tuấn xoay xở, thế chấp căn nhà với giá 100 triệu đồng, tiếp tục đầu tư vào đàn chó. Sau nhiều tháng nghiên cứu, tổ chức trồng dược liệu trị bệnh cho chó, ông thành công trong việc nuôi dưỡng đàn chó xoáy tinh khôn trong điều kiện tập trung.
Khi bước đầu thành công, ông Lê Quốc Tuấn lập tức đăng ký độc quyền thương hiệu, công trình nghiên cứu về chó xoáy Phú Quốc với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Kiên Giang. Lúc bấy giờ, đó là một công trình khoa học nghiên cứu chưa từng có, bởi nó bao gồm nghiên cứu tính cách, đặc trưng, quy trình nuôi, thể hiện tính bài bản và được hội đồng thẩm định đánh giá cao.
Năm 2006, thương hiệu chó xoáy Phú Quốc được Cục Sở hữu trí tuệ chính thức công nhận. Năm 2008, thương hiệu chó xoáy Phú Quốc nhận cúp vàng trong Top 100 Thương hiệu Việt.
Năm 2016, ông được tỉnh nhà cho thuê gần 5ha đất tại Tiểu khu 77, ấp Suối Mây, xã Dương Tơ do Ban Quản lý rừng phòng hộ Phú Quốc quản lý để thực hiện dự án "Khôi phục, phát triển rừng kết hợp bảo tồn giống chó Phú Quốc" tại Trung tâm Bảo tồn chó xoáy Thanh Nga.
Tính đến thời điểm hiện tại, trang trại chó của ông chủ đảo Phú Quốc đã đón hơn vạn du khách trong và ngoài nước đến tham quan. Ngoài ra, nhiều đoàn công tác nước ngoài cũng xem đây là điểm nghiên cứu, nhân giống chó xoáy tinh khôn hiếm có trên thế giới.
Trong hàng tứ đại quốc khuyển, chó Phú Quốc có tên trong danh sách những giống chó quý hiếm trên thế giới (Ảnh: Bảo Trân).
Tài sản quốc gia
Trong khuôn viên rộng gần 5ha, men theo con đường đất giữa bạt ngàn các loài thảo dược, ông Tuấn vẫn say sưa giới thiệu về mô hình nuôi chó xoáy tập trung:
"Con nào leo trèo tốt được phân về khu chuyên leo trèo. Con nào chạy khỏe và bơi tốt thì được đưa vào khu vực chó đua. Con nào ưa đi vòng vòng, nghiêm túc thì được phân làm bảo vệ. Một số con thì chịu trách nhiệm nhặt rác".
Chỉ tay về nơi một chú chó lông đen mun, đôi mắt lay láy sáng rực khi thực hiện nhiệm vụ canh chừng trong trại, ông Tuấn diễn giải:
"Đằng kia, con đen duy nhất ở ngoài rào là bảo vệ. Nó không bao giờ đi gần người. Khi có đồng loại nào ra khỏi chuồng, phát hiện tiếng động hoặc chuyện lạ gì, nó sẽ sủa để báo hiệu với chủ".
Một chú chó Phú Quốc đang thực hiện nhiệm vụ nhặt rác theo sự phân công của ông Tuấn (Ảnh: Bảo Trân).
Ngoài khu nuôi nhốt, ông còn phân khu phục vụ công tác huấn luyện chó xoáy như: Khu sinh sản hoang dã, khu biểu diễn, khu điều trị và dưỡng bệnh, khu nhà ăn chuyên nấu ăn cho chó và khu nghĩa trang chó. Tất cả đều được bố trí bài bản, khoa học.
"Cả thế giới chỉ có ba loại chó xoáy lưng, có nguồn gốc từ Thái Lan, Châu Phi và Việt Nam. Chó Phú Quốc của Việt Nam được xếp vào một trong những giống chó quý hiếm trên thế giới. Chó Phú Quốc là niềm tự hào, là tài sản của chúng ta!", ông Tuấn khẳng định.
Một chú chó Phú Quốc có thể sở hữu 6 giác quan, đều hoạt động nhạy bén (Ảnh: Bảo Trân).
Suốt hơn 30 năm say sưa nghiên cứu và sàng lọc, phân tích gen của chó xoáy Phú Quốc, ông Tuấn tự tin rằng mình có thể hiểu rõ tính đặc hữu của giống chó này để tiếp tục công việc phát triển thương hiệu chó xoáy của Việt Nam, tiếp tục bảo tồn và phát triển giống chó quý.
Theo Trung tâm huấn luyện chó TPHCM, chó Phú Quốc thông minh gấp 4 lần becgie với những đặc điểm nổi trội như chạy nhanh như sóc, bơi giỏi như rái cá, săn mồi tinh khôn, giữ nhà tốt, trung thành.
Chó Phú Quốc dáng cao năng động, bụng săn, chân dài, giữa các ngón chân có màng vịt. Chó Phú Quốc chỉ có 4 màu, tương ứng với câu đúc kết "nhất đốm, nhì đen, tam vàng, tứ vện".
Đường vào Tiểu khu 77, nơi đang nuôi hơn 400 con chó Phú Quốc trong điều kiện tập trung (Ảnh: Bảo Trân).
"Dáng thon, lông sát, ngắn với vệt xoáy dài trên lưng là một trong những đặc điểm quan trọng để đánh giá chó Phú Quốc", ông Tuấn nhận định.
Do Phú Quốc cách biệt địa lý với đất liền, nên giống chó cũng có sự di truyền khác biệt, tính đặc hữu.
Thạc sĩ Nguyễn Văn Biện (nguyên giảng viên Đại học Cần Thơ), người có nhiều năm nghiên cứu về chó xoáy, nhận định chó Phú Quốc có ngoại hình cân đối và đẹp.
Một con chó Phú Quốc thuần chủng sẽ sở hữu xoáy trên lưng, có đuôi uốn cong hơn 1 vòng, đến 1/2 lưng, chân có màng, lưỡi có đốm hoặc đen, móng đeo, ngực nở, eo thon, chân sau cao hơn chân trước.
Đặc biệt, xoáy lưng (một dãy lông trên lưng mọc dựng đứng hoặc ngược chiều so với phần lông còn lại) của chó Phú Quốc không giống bất kỳ giống chó nào khác.
Sở dĩ chó Phú Quốc vang danh là bởi chúng đã từng gây ấn tượng khi xuất hiện trên đấu trường chó đẹp quốc tế và trong khu vực.
Chó Phú Quốc săn thú đại tài và bơi giỏi như rái cá nhờ chân có màng như chân vịt và bộ lông sát, mượt. Chúng cũng sở hữu nhiều đặc tính độc đáo, phát triển vượt bậc, có thể kể đến như:
Chó Phú Quốc khi xác định được lãnh thổ thì làm chủ hoàn toàn. Chúng không ngán ngại bất kỳ "nhân vật" nào xuất hiện tại lãnh thổ của mình.
Đây là giống chó săn có khả năng "đuổi cùng giết tận" con mồi, nhất định không bao giờ bỏ cuộc.
Chó Phú Quốc bảo vệ chủ và tự vệ tốt. Điều này được chứng minh từ trong lịch sử, đàn chó đã bảo vệ vua Gia Long đến cùng khi bị giặc truy đuổi. Từ điều kiện sống quen thuộc cho thấy, chó Phú Quốc gan dạ và dũng cảm, thiện chiến ở những địa hình chiến đấu nhiều nguy hiểm.
Chó Phú Quốc không ăn những thức ăn chế biến của người không phải là chủ của mình. Điều này cũng được ông Lê Quốc Tuấn - Chủ trang trại chó xoáy Phú Quốc Thanh Nga xác nhận.
